تلفیق مدل چند عامله و اتوماتای سلولی نامنظم برای شبیه سازی رشد شهری

چگونگی رشد و گسترش شهرها همواره یکی از موضوعات چالش برانگیز در برنامه‌ریزی شهری بوده و تاکنون مدل‌های متعددی در خصوص رشد شهری ارائه شده است. هر چند بسیاری از این مدل‌ها روش تحقیق و یا فرضیات متفاوتی دارند ولی در یک نگاه عام می‌توان گفت این مدل‌ها تا به امروز اهداف مشترکی را دنبال کرده‌اند که همان ارائه درک بهتر از چگونگی تحولات شهری است. شهرها را می‌توان سیستم پیچیده‌ای دانست که از تعاملات عوامل گوناگون شکل گرفته‌اند. امروزه اتوماتای سلولی و روش عامل مبنا برای مدل‌سازی سیستم‌های پیچیده در طیف وسیعی از مطالعات بکارگرفته شده‌اند. روش عامل مبنا با قابلیت ذاتی شبیه سازی تعاملات اجتماعی و محیطی ابزار مناسبی برای مدل‌سازی سیستم‌های پیچیده است و اتوماتای سلولی نیز توانایی مناسبی در مدل‌سازی پدیده‌های منتشر شونده دارد. لذا در این تحقیق سعی شده است با ترکیب اتوماتای سلولی نامنظم و سیستم چند عامله، مدلی پویا از چگونگی رشد مناطق مسکونی در مقیاس پلاک‌های شهری ارائه شود. در مدل ارائه شده از اتوماتای سلولی به منظور محاسبه تناسب کلی اراضی برای توسعه استفاده شده است. در این محاسبه از فاکتورهای همسایگی، تناسب فیزیکی، دسترسی و قیود مکانی در قالب 12 معیار مکانی استفاده شده است. پنج عامل شامل عامل برنامه‌ریز شهری، عامل توسعه دهنده و عامل‌های خانوار در سه گروه درآمدی بالا، متوسط و پایین به مدل معرفی شدند. مدل پیشنهادی در شهرک مسکونی ناجی آباد کاشان پیاده‌سازی شد و نتایج ارزیابی نشان داد که مدل ارائه شده با دقت 71 درصد قادر به پیش‌بینی رشد شهری است. برنامه‌ریزان شهری می‌توانند با تغییراتی در این مدل، آن را برای برنامه‌ریزی و مدیریت رشد شهری استفاده نمایند.